ျမတ္ႏိုး

စစ္ရာဇ၀တ္မႈမ်ား စံုစမ္းရန္ ကင္တာနာေျပာ

ကမၻာ့ကုလ သမဂၢ အေနႏွင့္ ျမန္မာ ႏိုင္ငံတြင္ ျဖစ္ပြား ေနေသာ စစ္ရာဇ၀တ္မႈ မ်ားႏွင့္ လူသား မ်ိဳးႏြယ္ေပၚ က်ဴးလြန္သည့္ ရာဇ၀တ္မႈ မ်ားအတြက္ စံုစမ္း စစ္ေဆးေရး ေကာ္မရွင္ တခု ဖြဲ႔စည္းရန္ စဥ္းစားသင့္ေၾကာင္း ျမန္မာႏုိင္ငံဆိုင္ရာ ကုလသမဂၢ လူ႔အခြင့္အေရး ကိုယ္စားလွယ္ ေသာမတ္စ္ အိုေဟး ကင္တာနာ က အၾကံျပဳေျပာၾကားလိုက္သည္။

ဤအၾကံျပဳခ်က္ကို ကုလသမဂၢ လူ႔အခြင့္အေရးေကာင္စီသို႔ မစၥတာ ကင္တာနာ တင္သြင္းေသာ အစီရင္ခံစာ၌ ထည့္သြင္း ေဖာ္ျပ ထားျခင္း ျဖစ္သည္။

“က်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔ႏွင့္ စနစ္တက်” သေဘာေဆာင္သည့္ လူ႔အခြင့္အေရးခ်ိဳးေဖာက္မႈမ်ားႏွင့္ ယင္းတို႔ကို တားဆီးရန္ ပ်က္ကြက္ ေနမႈမ်ားက“အုပ္ခ်ဳပ္ေရး၊ စစ္တပ္ႏွင့္ တရားစီရင္ေရးနယ္ပယ္မွ အာဏာပိုင္မ်ားကိုယ္တိုင္ လူ႔အခြင့္အေရးခ်ိဳးေဖာက္မႈမ်ားတြင္ ပါ၀င္ပတ္သက္ေနသျဖင့္ အစိုးရက မူ၀ါဒတရပ္ ခ်မွတ္လုပ္ေဆာင္ ေနသကဲ့သို႔ ျဖစ္ေနသည္”ဟု ၎၏ အၾကံျပဳခ်က္တြင္ အစခ်ီ ထားသည္။

ႏိုင္ငံတကာ တရားသူႀကီးမ်ားႏွင့္ ႏိုဗဲလ္ဆုရွင္မ်ားပါ၀င္ေသာ အဖြဲ႔တဖြဲ႔သည္ ၿပီးခဲ့သည့္ ရက္သတၱပတ္က ကုလသမဂၢ အေထြေထြ အတြင္းေရးမႉးခ်ဳပ္ ဘန္ကီမြန္း အပါအ၀င္ ကုလသမဂၢ လုံျခံဳေရးေကာင္စီ အဖြဲ႔၀င္ႏိုင္ငံမ်ားႏွင့္ ေတြ႔ဆံု၍ စစ္အစိုးရ၏ က်ဴးလြန္ ေနမႈမ်ားအတြက္ ႏိုင္ငံတကာမွ စံုစမ္းစစ္ေဆးမႈ ျပဳလုပ္ႏိုင္ရန္ ေဆြးေႏြးခဲ့ၾကသည္။

ထုိေဆြးေႏြးပြဲႏွင့္ တဆက္တည္းမွာပင္ Nobel Women's Initiative (NWI)ႏွင့္ ျမန္မာအမ်ိဳးသမီးအဖြဲ႔မ်ားက စီစဥ္ေသာ အခမ္း အနားတခု၌ စစ္အစိုးရ၏ ခ်ိဳးေဖာက္မႈမ်ားကို ကုိယ္တိုင္ ေတြ႔ၾကံဳခံစားခဲ့ၾကရေသာ အမ်ိဳးသမီး ၁၂ ဦးက အေတြ႔ အၾကံဳမ်ားကို တင္ျပခဲ့ၾကသည္။ အဆိုပါ ထြက္ဆိုခ်က္မ်ားကို ၾကားနာၿပီးေနာက္ ျမန္မာစစ္အစိုးရသည္ အဓမၼေရႊ႕ေျပာင္းမႈ၊ ဗလကၠာယျပဳက်င့္ ျခင္းႏွင့္ လိင္ကုန္ကူးျခင္းအပါအ၀င္ လိင္ပိုင္းဆိုင္ရာအၾကမ္းဖက္မႈ၊ ႏွိပ္စက္ ညႇဥ္းပန္းမႈ၊ ဘာသာေရးႏွင့္ လူမ်ိဳးေရးအေပၚအေျခခံ၍ ဖိႏွိပ္မႈ စသည့္ လူမႈဘ၀ႏွင့္ ပုဂၢိဳလ္ေရးဆိုင္ရာ အၾကမ္းဖက္မႈမ်ားတြင္ အျပစ္ရွိသည္ဟု ယံုၾကည္ေၾကာင္း ထုတ္ေဖာ္ေျပာဆိုခဲ့ သည္။

သို႔ရာတြင္ စစ္အစုိးရ၏ က်ဴးလြန္မႈမ်ားကို ႏိုင္ငံတကာရာဇ၀တ္ခံုရံုး (ICC) တင္၍ စံုစမ္းစစ္ေဆးမႈမ်ား ျပဳလုပ္မည္ဆိုပါက ႀကီးမားေသာ အခက္အခဲမ်ားကို ေက်ာ္လႊားရဖြယ္ရွိေၾကာင္း ျမန္မာ့အေရး လႈပ္ရွားသူမ်ားက ဆိုၾကသည္။

ရာဇ၀တ္မႈတခုကို ICC သို႔ တင္ျပႏိုင္ေသာ နည္းလမ္း ၃ သြယ္ ရွိေၾကာင္း အင္ဒီယားနား တကၠသိုလ္မွ ျမန္မာ့အေရး အတြက္ ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ လႈပ္ရွားေဆာင္ရြက္ေနသည့္ ဥပေဒေရးရာကၽြမ္းက်င္သူ ပါေမာကၡ ေဒးဗစ္၀ီလ်ံက ဧရာ၀တီသို႔ ေျပာသည္။

ျမန္မာႏိုင္ငံသည္ ေရာမစာခ်ဳပ္အဖြဲ႔၀င္ႏိုင္ငံ မဟုတ္သည့္အတြက္ ယင္း နည္းလမ္း ၃ သြယ္၏ ပထမႏွင့္ ဒုတိယ နည္းလမ္းမ်ားကို အသံုးျပဳ၍ ျမန္မာ စစ္အစိုးရအား ICC ၌ တရားစြဲဆိုရန္ မျဖစ္ႏိုင္ေၾကာင္း ၎က ဆိုသည္။

တတိယနည္းလမ္းႏွင့္ ပတ္သက္၍ “ကုလသမဂၢ လံုျခံဳေရးေကာင္စီက ICC ရဲ့ တရားလိုေရွ႕ေနဆီကို အမႈလႊဲေပးလို႔ရတယ္။ အဲဒီလို လႊဲေပးတယ္ဆိုရင္ ျမန္မာႏိုင္ငံလို ေရာမစာခ်ဳပ္အဖြဲ႔၀င္ႏိုင္ငံ မဟုတ္ေပမယ့္ အဲဒီႏိုင္ငံထဲမွာ ရာဇ၀တ္မႈေတြ က်ဴးလြန္ ေနတာကို ICC က တရားစြဲလို႔ရတယ္။ ဒါေၾကာင့္မို႔ ဒီနည္းလမ္းက ျမန္မာစစ္အစိုးရကုိ ICC မွာ တရားစြဲဖို႔ အျဖစ္ႏိုင္ဆံုးပဲ။ ဆုူဒန္ႏိုင္ငံ ဒါဖာက ရာဇ၀တ္မႈေတြကိုလည္း ဒီနည္းနဲ႔ပဲ တရားစြဲခဲ့တာ” ဟု ပါေမာကၡ ေဒးဗစ္၀ီလ်ံ က ေျပာသည္။

NWI ႏွင့္ ျမန္မာ့အေရးေဆာင္ရြက္ေနၾကေသာ အျခားအဖြဲ႔မ်ားသည္ ယင္းတတိယနည္းလမ္းကို အသံုးျပဳ၍ စစ္အစိုးရအား ICC ၌ တရားစြဲဆိုရန္ စဥ္းစားေနၾကျခင္းျဖစ္ေၾကာင္း သိရသည္။

ကုလသမဂၢ လံုျခံဳေရးေကာင္စီ၌ စစ္အစိုးရအေပၚ ျပစ္တင္ရႈတ္ခ်မႈမ်ား၊ ဆံုးျဖတ္ခ်က္မ်ား ခ်မွတ္ရာတြင္ တရုတ္ႏွင့္ ရုရွႏိုင္ငံတို႔က ၾကားေနျခင္း သို႔မဟုတ္ ဗီတိုအာဏာသံုး၍ ပယ္ခ် ျခင္းမ်ား ရွိေနလင့္ကစား ထုိအဖြဲ႔မ်ားအေနႏွင့္ ျမန္မာအစိုးရအား ICC ၌ အေရးယူေဆာင္ရြက္ႏိုင္ေရးအတြက္ လံုျခံဳေရးေကာင္စီမွတဆင့္ အမႈလႊဲေျပာင္းေပးႏိုင္ရန္ ဆက္လက္ႀကိဳးစားသြားမည္ ျဖစ္ေၾကာင္းလည္း သိရသည္။

“အစီရင္ခံစာမ်ားတြင္ပါရွိသည့္ တူညီေသာအခ်က္အလက္မ်ားအရ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ က်ဴးလြန္ေနေသာ တခ်ဳိ႕လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ိဳးေဖာက္မႈမ်ားသည္ ႏိုင္ငံတကာ ရာဇ၀တ္ခံုရံုးစာခ်ဳပ္ပါ ျပဌာန္းခ်က္မ်ားျဖစ္သည့္ လူသားမ်ိဳးႏြယ္ေပၚက်ဴးလြန္သည့္ ရာဇ၀တ္မႈ မ်ား သို႔မဟုတ္ စစ္ရာဇ၀တ္မႈမ်ား အမ်ိဳးအစား၌ ပါ၀င္ႏိုင္ေျခရွိသည္”ဟု ကင္တာနာ၏ အစီရင္ခံစာတြင္ ေထာက္ျပထားသည္။

မစၥတာ ကင္တာနာက ဆက္လက္ၿပီး“ႏိုင္ငံတကာရာဇ၀တ္မႈေျမာက္ေသာ ကိစၥမ်ားႏွင့္ ပတ္သက္၍ လိုအပ္သလို စီစဥ္ေဆာင္ ရြက္ႏိုင္ရန္ အခ်က္အလက္ရွာေဖြေရး တာ၀န္ႏွင့္ လုပ္ပိုင္ခြင့္အျပည့္ရွိေသာ စံုစမ္းစစ္ေဆးေရး ေကာ္မရွင္တခု ဖြဲ႔စည္းႏိုင္ေရး အတြက္ ကုလသမဂၢ အဖြဲ႔အစည္းမ်ား အေနႏွင့္ စဥ္းစားသင့္သည္”ဟုလည္း ဆိုသည္။