ျမတ္ႏိုး

ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္း လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ိဳးေဖာက္မႈေတြအေပၚ ႏိုင္ငံတကာ စံုစမ္းေရး ေကာ္မရွင္တရပ္ ဖဲြ႔ေရးကိစၥကို အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုက
ဦးစီး ဦးေဆာင္ျပဳလုပ္ၿပီး ကုလသမဂၢ အတြင္းေရးမႈးခ်ဳပ္က ဘယ္လို နည္းနဲ႔ ေဆာင္ရြက္မယ္ဆိုတာ အဆံုးအျဖတ္ေပးဖို႔ ႏိုင္ငံတကာ လူ႕အခြင့္အေရး အဖဲြ႔ (Amnesty International) က တိုက္တြန္းေနပါတယ္။ စံုစမ္းေမးျမန္းထားတဲ့ ကိုသားၫႊန္႔ဦးက တင္ျပထားပါတယ္။
ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္း လူသားမ်ိဳးႏြယ္အေပၚ က်ဴးလြန္တဲ့ ရာဇ၀တ္မႈ၊ စစ္ရာဇ၀တ္မႈေတြ ရိွမရိွ ႏိုင္ငံတကာ စံုစမ္းေရး ေကာ္မရွင္တရပ္ အေရးတႀကီး ဖဲြ႔စည္းေရး မၾကာခင္ က်င္းပေတာ့မယ့္ ကုလသမဂၢ အေထြေထြ ညီလာခံႀကီးကေန ဆံုးျဖတ္ေပးဖို႔ လန္ဒန္အေျခစိုက္
ႏိုင္ငံတကာ လူ႔အခြင့္အေရး အဖဲြ႔က ေတာင္းဆိုလိုက္တာပါ။ စံုစမ္းစစ္ေဆးတဲ့ေနရာမွာ အစိုးရလံုၿခံဳေရး တပ္ေတြက အရပ္သား လူထုအေပၚမွာ စံနစ္တက် ညႇင္းပမ္း သတ္ျဖတ္မႈေတြ ရိွတယ္ဆိုတဲ့ သတင္းေတြကို အေလးေပး စံုစမ္းဖို႔ AI အဖဲြ႔က တိုက္တြန္းပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ဆိုရင္ေတာ့ ရခိုင္ျပည္နယ္အတြင္း မူစလင္ေတြ၊ ရွမ္းျပည္နယ္နဲ႔ ကရင္ျပည္နယ္အတြင္းက တိုင္းရင္းသား လူမ်ိဳးေတြအေပၚ က်ဴးလြန္တဲ့ ရာဇ၀တ္မႈေတြကို စံုစမ္းဖို႔လိုတယ္လို႔ ေထာက္ျပပါတယ္။
ရွမ္းျပည္နယ္နဲ႔ ျမန္မာႏိုင္ငံ အေရွ႕ဖက္ျခမ္းမွာ လက္နက္ကိုင္ အုပ္စုေတြဟာ ႏိုင္ငံတကာ လူ႔အခြင့္အေရး ဥပေဒေတြနဲ႔ ႏိုင္ငံတကာ
လူသားခ်င္းစာနာမႈဆိုင္ရာ ဥပေဒေတြကို ခ်ိဳးေဖာက္မႈရိွမရိွ စံုစမ္းဖို႔လိုတယ္လို႔ ထုတ္ျပန္ခဲ့ပါတယ္။ လက္ရိွအားျဖင့္ေတာ့ ႏိုင္ငံတကာ စံုစမ္းစစ္ေဆးေရး ေကာ္မရွင္ဖဲြ႔ေရး ကိစၥကို အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စု၊ ၿဗိတိန္၊ ကေနဒါ၊ ၾသစေတးလ်၊ ခ်က္သမၼတႏိုင္ငံနဲ႔ စလိုဗက္ကီးယား ႏိုင္ငံတို႔က ေထာက္ခံထားၾကပါတယ္။ ဥေရာပႏိုင္ငံအခ်ိဳ႕လည္း မၾကာခင္ ပူးေပါင္း ပါ၀င္လာၾကလိမ့္မယ္လို႔ လူ႔အခြင့္အေရး အဖဲြ႔ေတြကေတာ့ ေမွ်ာ္လင့္ေနပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ဒီကိစၥ အျမန္ဆံုး အေကာင္အထည္ ေပၚလာဖို႔ရာ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စု အေနနဲ႔ ဦးစီး ဦးေဆာင္လုပ္ဖို႔ လိုမယ္လို႔ AI အဖဲြ႔ရဲ႕ ၀ါရွင္တန္ရံုး ဒါရိုက္တာ T. Kumar က ေျပာပါတယ္။
“ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္း လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ိဳးေဖာက္မႈ ႏိုင္ငံတကာ စံုစမ္းေရးေကာ္မရွင္တရပ္ ဖဲြ႔စည္းေရးကိစၥကို အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုက ဦးစီး ဦးေဆာင္လုပ္ၿပီး ေဆာင္ရြက္ဖို႔ က်ေနာ္တို႔ ႏိုင္ငံတကာ လြတ္ၿငိမ္းခ်မ္းသာခြင့္ အဖဲြ႔ႀကီးက ေတာင္းဆိုထားပါတယ္။”
ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္း လူ႔အခြင့္အေရးနဲ႔ ဒီမိုကေရစီေရး တိုးတက္ ေကာင္းမြန္ဖို႔ ျမန္မာႏိုင္ငံဆိုင္ရာ ကုလသမဂၢ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ေတြနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စု အပါအ၀င္ အေနာက္ႏိုင္ငံ အမ်ားစုက မၾကာမၾကာ အဆိုတင္သြင္းတာေတြ ရိွေပမဲ့ ျမန္မာစစ္အစိုးရနဲ႔ နီးစပ္တဲ့ တရုတ္၊ ရုရွား စတဲ့ ကမၻာ့အင္အားႀကီး ႏိုင္ငံေတြနဲ႔ တတိယ ႏိုင္ငံအခ်ိဳ႕က ဒီအဆိုေတြကို ကန္႔ကြက္ပယ္ခ်တာေတြ ရိွခဲ့ဖူးပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ဒီတေခါက္မွာေရာ  ျမန္မာလူ႕အခြင့္အေရးကိစၥ ႏိုင္ငံတကာ စံုစမ္းေရး ေကာ္မရွင္ဖဲြ႔ေရး ျဖစ္ႏုိင္ပါ့မလား ေတြးစရာပါ။ မစၥတာ T.Kumar ကေတာ့ ျဖစ္ႏိုင္ေခ်လမ္းေတြ ရိွတယ္လို႔ ယူဆပါတယ္။
“ဒါေတြက လံုၿခံဳေရးေကာင္စီအတြင္းမွာ ျဖစ္ခဲ့တာပါ။ အခု ႏိုင္ငံတကာ စံုစမ္းေရး ေကာ္မရွင္ဖဲြ႔ဖို႔ ကိစၥကို အျခားနည္းလမ္းေတြနဲ႔ ေဆာင္ရြက္လို႔ရပါတယ္။ အေထြေထြ ညီလာခံႀကီးကတဆင့္ ေဆာင္ရြက္လို႔ရတဲ့နည္း ရိွသလို လူ႔အခြင့္အေရး ေကာင္စီကတဆင့္
ဆံုးျဖတ္လို႔ရတဲ့ နည္းလည္း ရိွပါတယ္။ ကုလသမဂၢ အတြင္းေရးမႉးခ်ဳပ္က ဆံုးျဖတ္ရမွာပါ။”
ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ လူသားမ်ိဳးႏြယ္အေပၚ က်ဴးလြန္တဲ့ ရာဇ၀တ္မႈေတြရိွမရိွ ႏိုင္ငံတကာ စံုစမ္းေရး ေကာ္မရွင္ဖဲြ႔ဖို႔ကိစၥကို ကုလသမဂၢရဲ႕
ျမန္မာႏိုင္ငံ ဆိုင္ရာ လူ႔အခြင့္အေရး ကိုယ္စားလွယ္ ေသာမတ္ အိုေဟးကင္တာနား က အခုႏွစ္ဆန္း မတ္လ လူ႔အခြင့္အေရး ေကာင္စီကို အဆိုျပဳ တင္ျပၿပီးကတည္းက ဒီကိစၥက အေတာ္ေလး က်ယ္ျပန္႔လာပါတယ္။ ႏိုင္ငံတကာ လူ႔အခြင့္အေရးအဖဲြ႔ေတြေရာ ႏိုင္ငံႀကီးအခ်ိဳ႕ ကပါ ေထာက္ခံလာၾကေပမဲ့လို႔ အဆံုးအျဖတ္ ေပးပါလို႔ တိုက္တြန္းခံေနရတဲ့ ကုလသမဂၢ အတြင္းေရးမႉးခ်ဳပ္ မစၥတာ ဘန္ကီမြန္း ဆီကေတာ့ တုံ႔ျပန္သံ ဘာမွ မၾကားရေသးပါဘူး။
၂၀၀၈ ခုႏွစ္ AI အစီရင္ခံစာထဲမွာေတာ့ ၂၀၀၅ ခုႏွစ္ကတည္းက ကရင္ျပည္နယ္ ေျမာက္ပိုင္း ပဲခူးတိုင္း အေရွ႕ဖက္ျခမ္းေတြက အရပ္သား ျပည္သူလူထုအေပၚ စံနစ္တက် လူ႕အခြင့္အေရးခ်ိဳးေဖာက္ေတြကို မွတ္တမ္းျပဳထားၿပီး ျမန္မာႏိုင္ငံ အေရွ႕ဖက္ျခမ္းေဒသမွာ လူသားမ်ိဳးႏြယ္အေပၚ က်ဴးလြန္တဲ့ ရာဇ၀တ္မႈေတြ ရိွတယ္လို႔ အစီရင္ခံခဲ့ပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ ကုလသမဂၢ အေထြေထြ ညီလာခံႀကီးကေန ျမန္မာႏိုင္ငံကိစၥ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ ၁၉ ခု ရိွထားေပမဲ့ ျမန္မာအစိုးရဟာ ဒီအႀကံျပဳခ်က္ေတြကို လိုက္နာဖို႔ ပ်က္ကြက္ေနတယ္ ဆိုတာကို AI အဖဲြ႔ႀကီးက ေထာက္ျပထားပါတယ္။